Mide sindirim sisteminin en temel organıdır. Ağız yoluyla
alınan besinler, yemek borusu ile mideye gelir ve midenin salgıladığı kendi
öz suyunda bulunan enzimler sayesinde sindirime uğrar. Sindirimin yarısı
tamamlanmış besinler ince bağırsağa geçer.
Midenin yapısını ele alırsak, içeriden mukoza adı verilen
bir tabaka ile sarılıdır. Bu mukoza kıvrımlı yapıya sahiptir. Bu tabakadan
sindirim enzimi olan pepsin salgılanır. Ayrıca enzimin aktif hale gelebilmesi ve uygun ortamı sağlamak için mide kendi suyunu üretir. Mide öz suyu
dediğimiz bu sıvı asidik özelliktedir.
ÜLSER NEDİR VE NEDEN
OLUR?
Ülser, sindirim sisteminin belirli bölgelerinde oluşan
yaralardır. En sık mide, yemek borusunun mideye yakın olan kısmı ve ince
bağırsağın mideye yakın olan kısmında görülür. Dünyanın her yerinde görülen bir
rahatsızlık olan ülser, hızlı şekilde gelişir tedavi edilmezse kalıcı olabilir.
Çoğunlukla orta yaş grubunda görülür. Nedenlerine bakarsak;
1-Midenin kendi ürettiği asit salgısının fazla olması
ülserin sebeplerinden biridir. Mide kendisini asit salgısından koruyamaz ve
mukozada yaralar açılmaya başlar.
2- Helikobakter pylori adı verilen bakteri ülserin asıl
kaynağıdır. Toplumun çoğunda görülen bu bakteri mide ve ince bağırsakta
enfeksiyona neden olur. Bu bakteri asit salgısını arttırır ve mide mukozasına
zarar verir. Bu bakteri çok çabuk yayılır ( Ağız yolu, yemek yenilen kaşık
çatalın ortak kullanımı gibi) . Kıvrımlı yapıya sahip olan mide mukozası
arasına saklanır ve tedavisini oldukça zorlaştırır.
3- Diğer bir neden NSAİD adını verdiğimiz non-steroid
antiinflamatuarlar. Örnek verecek olursak aspirin ve çoğu ağrı kesici bu tip
ilaç grubuna girer. NSAİDler mide mukozasında hasara neden olur ve ülser
meydana gelir. Diğer zarar veren ilaç grubu ise steroidler. Uzun süren steroid
kullanımı da ülsere neden olur. Mevcut tedavi planlanırken ilaçlarınız ile
birlikte mide koruyucu verilir. Bunun nedeni verilen ilaçların ülsere neden
olmasının istenmemesidir.
4- Sigara kullanımı mide asidini ve doğrudan da ülser
riskini arttırır. Kan akımını yavaşlattığı için de mevcut ülser var ise
iyileşmesini geciktirir. Kanlanmayan doku iyileşemez.
5- Alkol kullanımın uzun dönem rahatsızlıklarından biri olan
siroza bağlı da ülser gelişir.
6- Her hastalığın altında yatan genel sebep stres ülserinde
nedenlerinden.
BELİRTİLERİ NELERDİR
?
· Göbek deliğinin 3-4 parmak üzerinde başlayan
yanma ve ağrı: bu ağrıyı biraz tariflememiz gerekirse genellikle yemeklerden
sonra ve geceleri görülür.( Midenin boş olduğu zamanlar) eğer ülser sadece
midede ise gece uykudan uyandıracak kadar şiddetli değildir. Bağırsaklarda ise
uykudan uyandırır.
·
Kanama: az miktarda olabileceği gibi ülserin
boyutlarına bağlı artabilir. Bu kanama genellikle dışkıda renk değişikliği
(siyaha yakın) ile görülebilir. En yakın sağlık birimine başvurulmalıdır.
·
Bulantı, kusma: kusma eğer kanama varsa kahve
telvesi şeklinde veya kırmızı renkte olabilir. Acil tedavi gerektirebilir.
·
Geğirme hissi, gaz, midede dolgunluk hissi
·
Uzun dönemde kilo kaybı
·
İleri dönemde mide delinmesi görülebilir. Ani
bıçak saplanır tarzda ağrı ile kendisini gösterir. Mide içeriği tüm karına
yayılır ve enfeksiyona neden olur acil tedavi gerektirir.
TANI YÖNTEMLERİ
NELERDİR?
Testlerden öncelikli olanı Helikobakter pylori saptama
testidir. Helikobakter varsa eğer ülser oluşmuştur ya da oluşacaktır. Bu nedenle
öncelikle Helikobakter pylori saptanmaya çalışılır. Kan ve dışkı testi ile
başlayan bu süreçte enfeksiyon bulgusu görülürse üre- nefes testi ile devam
eder. En son olarak da ilerlediği düşünülen olgularda ya da kesin tanı koymak
için endoskopi adı verilen mideye kameralı bir araç ile girilerek mideden örnek
alınır. Laboratuvar ortamlarında yapılan inceleme ile Helikobakterin olup
olmadığı anlaşılır. Ayrıca kullanılan tanı yöntemleri:
·
Fizik muayene: Karın bölgesinde hassasiyet, Kansızlığın fiziksel görüntüde
yaptığı değişiklikler, Rektal muayenede kan bulaşması
· Laboratuvar bulguları: Gaitada gizli kan
pozitifliği, Serum
gastrin seviyesi ölçümü, Mide endoskopisi, Ülserlerden biyopsi alımı
MEDİKAL TEDAVİDE NE
YAPILIR?
Öncelikle artmış durumdaki mide asidi azaltılmalıdır.
Böylelikle ülserin büyümesi ve yeni oluşabilecek ülserler engellenir. İkinci
olarak ise Helikobakter pylorinin tedavisi yapılır. İki veya daha fazla
antibiyotik içeren tedavi 2 hafta süreyle devam ettirilir. Tedavi uzun
sürebilir. Bu süreçte kronik hastalık varsa kullanılan ilaçların hekim
tarafından tekrar planlanması gerekir. Tedavinin yeterliliği endoskopi ile
belirli aralıklarda kontrol edilir.
ÜLSERDE MİDE
YANMASINA NE İYİ GELİR?
Beslenme alışkanlıklarının düzeltilmesi ve bazı besinlerin
yardımıyla ülserin etkileri hafifletilebilir.
Meyan kökü: Tozu çayı ve şerbet şeklinde tüketim formları
bulunan meyan kökü uzun yıllardır kullanılan bir besin. İlaç yapımında da
kullanılır. Ülser için iyi gelen besinlerdendir.
Zerdeçal: Mide sıvısını azaltarak ülsere iyi gelir.
Damla sakızı: Mide mukozasını koruyucu özelliği bulunur.
Helikobakter pylori üzerinde öldürücü etkisi bulunur.
Lahana: Lahana suyunun iyileştirici özelliği bulunur.
Kırmızı pul biber: Ülser oluşumunu engeller ancak ülseri
olan hastanın kullanmaması gerekir.
ÖNERİLER
Çay, kahve gibi kafein içeren besinlerden uzak durun.
İlaç kullanımı kendi isteğinize göre değil hekimin verdiği
daha zararsız ilaçlarla olmalıdır, kendiniz ilaç kullanmayın.
Kızartma gibi yağlı yiyeceklerden, baharatlardan ve asitli
içeceklerden uzak durun.
Boş midenin ülser oluşumuna yatkın olduğunu düşünerek,
midenizi boş bırakmayın.
Yemeklerinizi 6- 8 öğün şeklinde planlayın
Yara iyileşmesinde kullanılan balı tüketin.
Stresten kaçının.
Çiğ besinler tüketmeyin.
Ağız yoluyla bulaştığını öğrendiğiniz Helikobakter pylori
den uzak durmak için önlemlerinizi alın. Kendinize özel bardak tabak çatal
kaşık kullanın.
g.k.t
